Het derde gastcollege werd verzorgd door Bert Brussen. Hij is freelance journalist en heeft gewerkt voor geenstijl.nl. Daarbij heeft hij geen journalistieke opleiding genoten, maar is dus wel (freelance) journalist van beroep. Hiernaast hebben we ook een artikel moeten lezen van Mark Deuze ‘ The web and its journalisms:considering the consequences of different types of newsmedia online’.
Zowel Deuze als Brussen hebben het over het eerste stadium van online journalistiek die tot een eind is gekomen (Deuze,204). Steeds meer mensen gaan het internet gebruiken als ‘uitlaatklep’ voor het nieuws. Hieruit volgt dat er nieuwe gedragingen, vaardigheden en bekwaamheden zijn ontwikkeld en nog in ontwikkeling zijn voor journalisten. In deze reflectie wil ik me richten op deze ontwikkelingen en daarbij de betrouwbaarheid van dit soort journalistiek.
Zoals Brussen zei is met de komst van online journalistiek het begrip journalist zoals we het altijd hebben gekend veel groter geworden. Niet alleen mensen met een journalistieke opleiding en/of baan kunnen journalist zijn, ook mensen die deze achtergrond niet hebben kunnen online nieuwsberichten posten. Zo ontstaan er steeds meer nieuwe platforms waar burgerjournalisten hun nieuws kunnen plaatsen en lezen1. Het gaat er hierbij om dat de mensen zelf bepalen wat er op de site komt en dat er niet een redacteur is die uitmaakt wat er wel en niet online komt te staan. Voor veel mensen is dit een zeer positieve ontwikkeling.
Uit een Vlaams onderzoek blijkt daarentegen dat beroepsjournalisten vrezen voor sensatiezucht en commercialisering van berichten. 52.9 procent van de journalisten die zijn ondervraagt in dit onderzoek zijn van mening dat de opkomende burgerjournalistiek de beroepsjournalistiek schaadt. Ook komt naar voren dat beroepsjournalisten zich ergeren aan de verschillende regels die gelden tussen hen en de burgerjournalistiek. Een groot probleem met de burgerjournalistiek is namelijk dat er geen rechten en plichten geldt voor deze groep, terwijl de beroepsjournalisten zich hier wel aan moeten houden. Daarnaast vermeld het onderzoek dat artikelen vaak niet helemaal objectief zijn, doordat verhalen worden geschreven zodat ze beter bij de adverteerders aansluit2. Hierbij wil ik teruggrijpen op de betrouwbaarheid van burgerjournalistiek. NRC-journalist Dick van Eijk schreef het betoog ‘ Journalistiek is wel een echt vak’. Hierin stelt hij dat burgerjournalistiek “het digitale equivalent van een conversatie aan de dorpspomp” is. “Waarnemingen, opinies, roddels en feiten gaan naadloos in elkaar over.” Wat hij hier naar voren probeert te brengen is dus dat burgerjournalistiek en beroepsjournalistiek eigenlijk een ander genre zijn. Waar beroepsjournalisten zoeken naar waarheidsgetrouwe gegevens, zoeken burgerjournalisten naar het maken van een ‘leuk verhaal’.3
Naast deze ,minder positieve, opvattingen over burgerjournalistiek zijn er ook veel positieve geluiden te horen. Door de komst van de burgerjournalistiek is het natuurlijk ook zo dat er veel vaker iemand ter plaatse is bij een gebeurtenis. Wanneer er bijvoorbeeld een zwaar ongeluk is gebeurd op de snelweg hebben omstanders al meteen de mogelijkheid om een foto te maken van de gebeurtenis, terwijl de beroepsjournalisten nog onderweg zijn naar de locatie. Daarbij hebben ze het ongeluk van dichtbij meegemaakt en zijn dus zelf getuigen. Hierdoor kunnen ze zelf een nieuwsbericht schrijven en zelfs fotomateriaal aan het bericht toevoegen. Het internet zorgt er dus ook voor dat mensen snel berichten kunnen plaatsen, en deze kunnen meteen gelezen worden. Er zijn nog eindeloze mogelijkheden om het internet en zoals Brussen zei: “Het is een nog onontgonnen gebied”. Het is een podium dat veel groter is dan waar we ons op dit moment nog bewust van zijn. Ook meldt Deuze dat de beroepsjournalisten dagelijks het internet gebruiken voor hun werk (206).
Een andere interessante ontwikkeling zien we bij de traditionele media. Deze proberen in te spelen op het fenomeen burgerjournalistiek. Zo plaatsen kranten bijvoorbeeld ook amateurfoto’s. Burgers zijn dus niet langer alleen nog passief, ze nemen ook een actieve rol in bij de productie van nieuws. De nieuwe media heeft dus niet alleen gezorgd voor een verandering in het eigen domein, maar ook voor veranderingen in de traditionele media4.
Deuze stelt dat er vier verschillende soorten online journalistiek bestaan. Deze hebben verschillende doelen en verschillende vormen van participatie en worden in meerdere of mindere maten gecheckt. Allereerst is er de Mainstream news sites waarbij het vooral gaat om de content van de verhalen en de juistheid hiervan. Daarna komt de Index and category sites waarbij de content en juistheid hiervan een iets minder belangrijke rol spelen. Vervolgens de Meta and comment sites die al meer op het participerende publiek is gericht en de link met het publiek. Als laatste vorm is er de Share and discusssion sites die het meest gericht zijn op de participatie en uitingen van het publiek (205).
Concluderend zijn er dus verschillende waarderingen van burgerjournalistiek. De beroepsjournalisten zien het vaak vooral als een mindere vorm van beroepsjournalistiek en zelfs een bedreiging door de verschillende maatstaven die worden gebruikt. Aan de andere kant brengen burgerjournalisten een nieuwe manier van journalistiek met zich mee die ook een positieve werking heeft op verslaggeving. De indeling van de verschillende ‘journalisms’ die Deuze maakt biedt hier wellicht een uitkomst omdat burgerjournalistiek en beroepsjournalistiek een andere vorm zijn van journalistiek en dus ook om een andere manier van schrijven/participeren vraagt.
1 A. Pleijter “Wij bepalen niet wat mensen publiceren” 30-03-2010 http://www.toekomstvandejournalistiek.nl/2010/03/happenex-wij-bepalen-niet-wat-mensen-publiceren/, geraadpleegd 19-10-2010
2 Anoniem, ‘Wantrouwen tegenover burgerjournalistiek’ 8-07-2010, http://www.villamedia.nl/nieuws/bericht/wantrouwen-tegenover-burgerjournalistiek/48486/, geraadpleegd 19-10-2010
3 D. Van Eijk, ‘Journalistiek is wel een echt vak’ 5-07-2006, http://www.nrc.nl/binnenland/article1699424.ece/Journalistiek_is_wel_een_echt_vak_, geraadpleegd 19-10-2010
4 Anoniem, ‘Burgerjournalistiek’, http://www.fleetproject.be/nl/trends/kwaliteit/buzzwords/burgerjournalistiek/, geraadpleegd 20-10-2010
Abonneren op:
Reacties posten (Atom)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten